Koncepcja trzech dosz
Zgodnie z ajurwedyjską nauką opisującą powstanie świata, pierwszym żywiołem, który zaistniał była przestrzeń. To z niej wyodrębniło się następnie powietrze, które z kolei było niezbędne, aby powstał ogień. Ogień dał początek wodzie, a kiedy ta skupiła się w jednym miejscu, powstała ziemia. Tak w uproszczony sposób przedstawia się koncepcja współistnienia we wszechświecie tych pięciu żywiołów.
Zgodnie z tą ideą, każda obecna we wszechświecie struktura czy organizm składa się z przeróżnych kombinacji pięciu podstawowych żywiołów. W zależności od ich wzajemnej proporcji wykazują odmienne właściwości. Jeśli klasyfikujemy coś jako ogień, to znaczy że ma to właściwości żywiołu ognia, czyli: spala się, jest gorące, itp.
Żywioły wykazują pewne swoiste cechy, które umożliwiają odróżnienie ich między sobą. Kombinacja pięciu żywiołów jest obecna w każdym człowieku, ale u każdego jest inna. Przejawem tych żywiołów są dosze, czyli energie powstałe z ich połączenia i wykazujące swój specyficzny charakter. W Ajurwedzie wyróżniamy trzy dosze: Vata, Pitta i Kapha.
Vata, żywioł przestrzeni i powietrza
Naturą doszy Vata jest ruch i ciągła zmiana. Ponieważ jest to energia wywodząca się z żywiołu przestrzeni i powietrza, jej obecność w ciele człowieka powoduje wychłodzenie i suchość. Osoby, u których dosza Vata jest dominująca, często charakteryzują się drobną budową ciała, zimnymi dłońmi i stopami oraz szybkim metabolizmem. Dużo myślą i ciężko im usiedzieć długo w jednym miejscu. Są bardzo wrażliwe emocjonalnie, intensywnie reagując na zewnętrzne bodźce i mają “nerwy na wierzchu”.
- Drobne, delikatne ciało
- Nieregularny, ale szybki metabolizm
- Słaby system immunologiczny
- Zimne dłonie i stopy
- Łatwo wysuszająca się skóra
- Częste zaparcia
- Widoczna sieć naczyń krwionośnych na rękach i nogach
- Głos niski i zachrypnięty albo wysoki i donośny
- Widoczne wystające kości
- Gadatliwość
- Lekki sen i skłonność do częstego wybudzania się
- Nadwrażliwość
- Spontaniczność w działaniu i łatwość w przystosowywaniu się do zmian
- Szybkie popadanie w stany fascynacji, zauroczenia lub zniechęcenia
- Łatwość w przyswajaniu wiedzy
- Krotka pamięć
- Wysoki entuzjazm i kreatywność
- Trudność z utrzymaniem ciągłego skupienia
- Brak wytrwałości w działaniu, tzw. “słomiany zapał”
- Sny o aktywności, lataniu, sytuacjach nerwowych i wywołujących lęk.
Charakterystyka konstrukcji Vata
Osoby o prakriti Vata, ze względu na swoją niestabilną naturę, potrzebują dużej regularności. Typ Vata ma dużą trudność z utrzymaniem rutyny w życiu, ponieważ potrzebują doświadczać ciągle nowych wrażeń i próbować nowych rozwiązań. Osobowość typu Vata jest znana z rozpoczynania wielu nowych projektów na raz i nie kończenia ich. Jest wiecznie w biegu, bardzo dużo myśli i wymyśla ciekawe, kreatywne rozwiązania jednak nie potrafi wprowadzić ich w życie. Ta cecha uwidacznia się zwłaszcza wtedy, kiedy Vata jest w nierównowadze.
Większość ludzi Vata ma skłonność do nadmiernego przejmowania się i od czasu do czasu cierpi na niedobór snu. Jednak naturalnym jest, że osoby typu Vata śpią najkrócej ze wszystkich typów konstytucji – 6 godzin lub mniej, a czas ten skraca się dodatkowo wraz z wiekiem.
Kiedy Vata jest w równowadze, staje się zaraźliwie szczęśliwa, entuzjastyczna i energiczna. Jej umysł jest jasny, skupiony i bardzo kreatywny. Swój potencjał realizuje we wszystkich czynnościach związanych z tworzeniem, tak więc często ten typ osób wybiera zawody takie jak: projektant (wszelkiego rodzaju), artysta czy inżynier.
Jeśli jesteś zdrową osobą typu Vata powinieneś unikać spożywania produktów o charakterze Vata, czyli wszystkiego co jest suche, surowe, chłodne, lekkie i powodujące gazy. Jeśli naturalnie stronisz od tego typu produktów a jesteś typem Vata, to znaczy że jesteś w równowadze. Jeśli jednak będąc typem Vata uwielbiasz wymienione produkty i spożywasz je codziennie to znaczy, że jesteś w nierównowadze i stosując taką dietę przez długi czas możesz doprowadzić do choroby. Typowymi schorzeniami związanymi z nierównowagą doszy Vata są min.: artretyzm, osteoporoza, migreny, problemy z krążeniem krwi.
Aby uzyskać prawidłową diagnozę swojej natury (prakriti) oraz nierównowagi (vikriti) oraz uzyskać rekomendację powrotu do zdrowia i równowagi, zapisz się na konsultację z lekarzem ajurwedyjskim.
Pitta, żywioł ognia i wody
Mocna energia ognia i wody manifestuje się w ciele jako Pitta. Jej główną siedzibą w ciele jest układ trawienny. Jest to energia transformująca, a zatem odpowiada za wszelkie procesy przemiany w ciele. Dlatego osoby z intensywnie przejawiającą się Pittą mają duże zdolności do autoregeneracji. Są precyzyjne w planowaniu i działaniu, a do tego z łatwością wykonują wiele zadań jednocześnie. Osoby takie świetnie odnajdują się w roli przywódców, liderów i managerów.
- Średnia masa ciała, ciepła i miękka skóra z dużą ilością pieprzyków, piegów lub wyprysków
- Nietolerancja ciepła i tendencja do rumieńców (niechęć do gorących napojów, posiłków i klimatu)
- Intensywne pragnienia (apetyt. libido)
- Silny ogień trawienny
- Tendencja do wypadania włosów i łysienia
- Obfita potliwość oraz oddawanie dużej ilości moczu, intensywny zapach ciała
- Bystra i kreatywna natura
- Wysoka inteligencja, analiza i ocena
- Promienny, odważny, dumny
- Tendencje do szybkiego wpadania w złość i irytacji pod wpływem stresu
- Kłótliwość i niechęć do podporządkowywania się
- Mówią głośno, z pasją i często dominują w rozmowie.
- Ambitni i zdeterminowani
- Dobrze zarządzają pieniędzmi
- Wielozadaniowość
- Perfekcjonizm
Charakterystyka konstrukcji Pitta
Osoby typu Pitta są średniego wzrostu i mają umiarkowaną budowę ciała. Bez większych problemów mogą zarówno przybrać na wadze jak i stracić zbędne kilogramy. Posiadają ostre rysy twarzy i oczy średniej wielkości o przenikliwym spojrzeniu.
Osoby typu Pitta na ogół obdarzone są ostrym, przenikliwym intelektem oraz wyjątkową zdolność koncentracji. Ich naturalną tendencją jest bycie uporządkowanym i w efektywny sposób zarządzania własnymi zasobami, tj. energią, finansami, działaniami. Są ambitni i wykazują naturalne cechy przywódcze. Ich opinie zwykle są dość zasadnicze, a oceny krytyczne.
Osoby typu Pitta w naturalny sposób regulują nadmiar energii ognia poprzez ćwiczenia fizyczne – zawsze chętnie zmęczą się na siłowni bądź wezmą udział w maratonie. Zmęczenie fizyczne pozwala im równoważyć emocje.
Jeśli jesteś zdrową osobą typu Pitta powinieneś unikać spożywania produktów o charakterze Pitta, czyli wszystkiego co jest smażone i tłuste oraz pikantne, cierpkie, słone i kwaśne. Nie powinieneś pić nadmiernej ilości kawy i herbaty oraz powinieneś unikać alkoholu i papierosów. Jeśli naturalnie stronisz od tego typu produktów a jesteś typem Pitta, to znaczy że jesteś w równowadze. Jeśli jednak będąc typem Pitta uwielbiasz wymienione produkty i spożywasz je codziennie to znaczy, że jesteś w nierównowadze i stosując taką dietę przez długi czas możesz doprowadzić do choroby. Typowymi schorzeniami związanymi z nierównowagą doszy Pitta są min.: nadkwasota, choroby skóry, wrzody żołądka, choroby wątroby, stany zapalne w ciele, kamienie w nerkach, wysokie ciśnienie krwi.
Aby uzyskać prawidłową diagnozę swojej natury (prakriti) oraz nierównowagi (vikriti) oraz uzyskać rekomendację powrotu do zdrowia i równowagi, zapisz się na konsultację z lekarzem ajurwedyjskim.
Kapha, woda i ziemia
Naturą Kaphy jest wytrzymałość i odprężenie. Jest to dosza, na którą składają się energie żywiołu wody i ziemi. Ciało osób typu Kapha jest mocne i stabilne o ciężkiej i solidnej budowie. Ludzie z dominacją tej energii są uważani za szczęściarzy, ponieważ z zasady cieszą się dobrym zdrowiem, a ponadto są pogodni, radośni oraz pokojowo i optymistycznie patrzą na świat.
- Ciało masywne, solidne i gładkie o silnej, dobrze rozwiniętej muskulaturze
- Duża siła fizyczna, odporność i witalność
- Powolne trawienie i niewielki apetyt
- Spokojny, melodyjny, niski głos
- Gładka, dobrze nawilżona, jasna skóra
- Przyciągające, łagodne oczy i czysta cera bez niedoskonałości
- Silne, dobrze zbudowane stawy
- Porusza się powoli i stabilnie. Stawia pewne kroki
- Niska temperatura ciała, niewielka potliwość
- Spokojna i cicha natura
- Rozważny i powolny sposób mówienia
- Powolne i metodyczne w działaniu
- Potrafią być ospałe, ociężałe i trudno je zmotywować
- Źle czują się w wilgotnym klimacie
- Doskonała pamięć
- Uczą się powoli
- Preferują życie rodzinne i tradycję
- Tolerancja i łatwość wybaczania
- Oszczędność
- Lubią przynależeć do grupy, społeczności, rodziny
Charakterystyka konstrukcji Kapha
Kaphie dużo czasu zajmuje podejmowanie decyzji. Budzi się bardzo powoli, zwykle jeszcze długo leżąc w łóżku, a kiedy już uda jej się z niego wyjść to i tak potrzebuje porannej kawy, żeby ostatecznie postawić się na nogi.
Kapha jest szczęśliwa niezależnie od statusu majątkowego, czy społecznego i chroni tego dobrostanu jednocząc innych ludzi, respektując ich uczucia oraz okazując im szczerą empatię. Ten typ człowieka szuka ukojenia emocjonalnego w nadmiernym jedzeniu. Jest osobą pełną wdzięku z błyskiem w oczach. Porusza się z gracją nawet wtedy, gdy ma nadwagę.
Ludzie o prakriti Kapha kochają rutynę, ale często ich nawyki nie są dla nich zdrowe. Trudność sprawia im eliminacja złych przyzwyczajeń tak samo jak i wprowadzenie nowych.
Kaphie najbardziej służą energiczne ćwiczenia. Żeby jednak wprowadzić i rozwijać ten nawyk potrzebują gorliwych zachęt. Natomiast kiedy już ćwiczenia staną się elementem ich rutyny nie mają większych problemów z utrzymaniem systematyczności.
Zazwyczaj typ Kapha jest powolnym, zrównoważonym mówcą, szczególnie wtedy, kiedy ma jasno nakreślony cel wypowiedzi.
Z natury Kaphy są tolerancyjne, czułe i wybaczające. Mają w sobie dużo matczynych uczuć. W trakcie kryzysu nie jest łatwo wyprowadzić je z równowagi. Są ostoją dla innych. Negatywnymi emocjami Kaphy jest chciwość i nadmierne przywiązanie. Może mieć spore trudności z pozbywaniem się starych i niepotrzebnych przedmiotów. Kiedy Kapha jest w nierównowadze staje się uparta, monotonna, letargiczna i leniwa.
Jeśli jesteś zdrową osobą typu Kapha powinieneś unikać spożywania produktów o charakterze Kapha, czyli wszystkiego co jest ciężkie, słodkie i gęste, zawiera dużo cukru i tłuszczu włączając w to mięso i nabiał. Nie powinieneś pić dużej ilości płynów. Jeśli naturalnie stronisz od tego typu produktów a jesteś typem Kapha, to znaczy że jesteś w równowadze. Jeśli jednak będąc typem Kapha uwielbiasz wymienione produkty i spożywasz je codziennie to znaczy, że jesteś w nierównowadze i stosując taką dietę przez długi czas możesz doprowadzić do choroby. Typowymi schorzeniami związanymi z nierównowagą doszy Kapha są min.: otyłość, mdłości, śluz w płucach i gardle, problemy z zatokami, niestrawność, astma.
Aby uzyskać prawidłową diagnozę swojej natury (prakriti) oraz nierównowagi (vikriti) oraz uzyskać rekomendację powrotu do zdrowia i równowagi, zapisz się na konsultację z lekarzem ajurwedyjskim.